Wytyczne i standardy postępowania, to projekt Fundacji Watch Health Care (www.korektorzdrowia.pl), który ma na celu zgromadzenie i zaprezentowanie na portalu aktualnych, wysokiej jakości i opartych na dowodach naukowych standardów i wytycznych postępowania w medycynie (practice standards, practice guidelines, clinical practice guidelines /CPGs/, evidence-based practice guidelines).

Artykuł 4 Ustawy o Zawodzie Lekarza mówi, że lekarz ma obowiązek wykonywać swój zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Czy jednak zapracowany lekarz ma możliwość spełnienia tego obowiązku? Czy jest w stanie leczyć zgodnie z najlepszą i aktualną wiedzą? Co można zrobić, by podnieść jakość praktyki niekoniecznie zwiększając środki przeznaczane na leczenie czy diagnostykę?

Istnieją trzy główne sposoby korzystania z doniesień naukowych. Po pierwsze każdy praktykujący lekarz może indywidualnie odszukać badania, które go interesują. Jednak obecnie, w związku z ogromnym natłokiem publikacji medycznych, trudno praktykować zgodnie z zasadami Medycyny Opartej na Dowodach Naukowych (EBM; Evidence Based Medicine) w oparciu o badania pierwotne. Na szczęście, lekarze, pielęgniarki, menedżerowie i inni pracownicy służby zdrowia mogą jednak kierować się w swojej pracy nie tylko wynikami pojedynczych badań klinicznych, ale również opracowaniami stanowiącymi ich syntezę. Drugim sposobem jest korzystanie z lokalnych standardów opracowywanych przez wyszkolony w tym kierunku personel.

Dobrym źródłem aktualnej wiedzy medycznej o uznanych sposobach postępowania są wytyczne (practice guidelines). Wytyczne są to systematycznie opracowywane zbiory rekomendacji (przewodniki), dotyczące określonego problemu zdrowotnego, które stanowią narzędzie podejmowania decyzji. Pozwalają na racjonalizację postępowania dotyczącego diagnostyki, leczenia i profilaktyki; są też narzędziem zapewniania wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych. Dokumenty wytycznych są też często wykorzystywane przez studentów oraz nauczycieli akademickich w celach dydaktycznych. Opracowywane są zgodnie z zasadami EBM przez profesjonalne organizacje oraz wiodące ośrodki i czołowych specjalistów, zajmujących się danym problemem zdrowotnym w kraju. Wytyczne w odróżnieniu od standardów obejmują problem zdrowotny w szerszym zakresie. Opracowywane są dla sytuacji typowych, najczęściej spotykanych w praktyce lekarskiej, często dla schorzeń, występujących powszechnie. Wytyczne przedstawiają najlepsze aktualnie znane sposoby postępowania. Pełnią nie tylko rolę w upowszechnianiu wiedzy medycznej, często zawierają praktyczne porady dotyczące uregulowań prawnych i administracyjnych, mogą też przedstawiać opcjonalne sposoby postępowania w tym także przy uwzględnieniu kosztów poszczególnych procedur.

Wytyczne i standardy postępowania powinny więc przede wszystkim:

• zapewnić dostęp do aktualnej wiedzy medycznej;
• poprawić proces podejmowania decyzji przez personel medyczny;
• służyć poprawie jakości świadczonych usług medycznych;
• umożliwić opracowanie narzędzi oceny jakości świadczonych usług;
• stanowić zabezpieczenie przed prawnymi skutkami niepowodzeń procesu leczenia, w przypadku postępowania zgodnego z wytycznymi;
• pozwolić na optymalizację kosztów i jakości świadczeń zdrowotnych.

Wytyczne prezentowane na stronie www.wytycznepostepowania.pl, posiadają cechy dobrych wytycznych i standardów, czyli:

• aktualność i wiarygodność;

Wytyczne oparte są na aktualnych i wiarygodnych badaniach naukowych.

• praktyczna korzyść;

Zastosowanie wytycznych prowadzi do korzyści leczniczych, pomaga w optymalizacji kosztów i jakości opieki nad pacjentem.

• rzetelność i powtarzalność;

Mając do dyspozycji najlepsze dane dotyczące metod leczniczych, w takich samych uwarunkowaniach dotyczących wartości lokalnych, inny zespół ekspertów stworzyłby dokładnie taki sam zestaw rekomendacji. W określonych okolicznościach wytyczne są interpretowane w taki sam sposób przez różnych świadczeniodawców i w ten sam sposób przez tych samych świadczeniodawców na przestrzeni czasu.

• odpowiadanie wymogom klinicznym;

Przy tworzeniu wytycznych należy zdefiniować populację pacjentów oraz grupy świadczeniodawców, dla których są one opracowywane.

• uwzględnienie wyjątków, tzn. sytuacji, w których wytyczne nie mają zastosowania;
• prostota w odniesieniu do języka, definiowania i logiki;
• włączenie do tworzenia wytycznych wszystkich organizacji zainteresowanych procesem;
• określony czas, po upływie którego wytyczne należy poddać aktualizacji.

Na stronie www.wytycznepostepowania.pl możecie Państwo samodzielne przeprowadzić wyszukiwanie wytycznych i standardów zgromadzonych przez Fundację Watch Health Care. Prosimy o informacje o znanych Państwu wytycznych i standardach postępowania. Fundacja WHC (www.korektorzdrowia.pl) zamierza prowadzić systematyczne uzupełnianie aktualnych wytycznych z całego świata. W przyszłości, chcemy również prezentować zagraniczne wytyczne i standardy przetłumaczone na język polski, walidowane i dostosowane do polskich realiów w zależności od możliwości finansowych Fundacji.